Het is alom bekend dat gebouwconstructies 'leven', waarmee bedoeld wordt dat ze voortdurend onderhevig zijn aan allerhande bewegingen. "Om overmatige vervorming van de draagconstructie en mogelijke schade aan de afdichting van platte daken te vermijden, moeten ontwerpers dan ook een toereikend aantal uitzetvoegen voorzien", benadrukt Bitubel, de vereniging van Belgische fabrikanten van bitumen dakbanen. Ook een specifieke voegafdichting is zeker geen overbodige luxe…

Groendaken zijn een uitstekend alternatief voor de steeds schaarser wordende natuur en biodiversiteit in onze steden, gemeenten en bebouwde gebieden. Ze vereisen echter wel een aangepaste afdichting. "Bitumen afdichtingen bieden hoe dan ook de grootste zekerheid", aldus Bitubel, de vereniging van Belgische fabrikanten van bitumen dakbanen. "Ze zijn dikker, worden meestal in twee lagen geplaatst, zijn op eenvoudige wijze wortelwerend te maken en hebben een bewezen levensduur van meer dan veertig jaar. Daar kunnen andere systemen simpelweg niet tegenop."

De zon is één van de belangrijkste hernieuwbare energiebronnen. Met behulp van gesofisticeerde fotovoltaïsche panelen en zonnecollectoren kunnen eigenaars van woningen en gebouwen zelf 'schone' elektriciteit opwekken of sanitair warm water produceren. Vaak worden zulke systemen op een bitumineus plat dak geplaatst, al vergt dit wel een correcte dakopbouw, hellingsgraad, bevestigings- en verankeringswijze … Bitubel, de vereniging van Belgische fabrikanten van bitumen dakbanen, geeft in dit artikel toelichting bij de voornaamste aandachtspunten en richtlijnen.

Net zoals alle andere bouwfases moet ook de plaatsing van bitumen dakbanen afdoende gecontroleerd worden. Dit om na te gaan of de juiste materialen gebruikt zijn en of de werken wel degelijk uitgevoerd zijn volgens de plaatsingsrichtlijnen van de fabrikant, de voorschriften van de Technische Voorlichtingen van het WTCB en de richtlijnen in de technische goedkeuringen van het afdichtingssysteem. Bitubel, de vereniging van Belgische fabrikanten van bitumen dakbanen, benadrukt dat behalve dakdekkers ook architecten hierbij een verantwoordelijkheid dragen.

Dakafdichters en -verdelers sturen regelmatig naar hun leverancier/fabrikant prijsaanvragen met verwijzing naar de bestekteksten. Sommige van deze bestekteksten, die ontwerpers soms letterlijk overnemen uit vorige opdrachten, zijn echter onduidelijk of onjuist en schrijven een foutieve dakbedekking voor. Bitubel, de vereniging van Belgische fabrikanten van bitumen dakbanen, reikt architecten in dit artikel enkele richtlijnen aan voor de keuze van een geschikt bitumen daksysteem.

Koepels, lichtstraten, ventilatieschachten, dakrandprofielen, opstanden …: de egale schil van platte daken wordt steeds vaker doorbroken door allerhande dakdetails. "Het zijn net die delicate plekjes die gevoelig zijn voor eventuele lekkages, zeker als er niet voldoende ruimte ter beschikking is om ze degelijk af te dichten", weet Guido Verschueren (Soprema), al meer dan dertig jaar een absolute specialist op het vlak van dakdetails. In dit artikel van Bitubel over bitumineuze platte daken vertelt hij waarom uitvoeringsdetails bij het ontwerp als prioritair moeten worden beschouwd en welke specifieke dakdetails extra aandacht verdienen.

Ooit fungeerden platte daken louter als beschutting tegen vocht, regen en wind. Anno 2016 beseffen meer en meer bouwheren en ontwerpers dat platte daken in wezen kostbare ruimtes herbergen die gebouwen een belangrijk surplus kunnen bieden op functioneel en/of esthetisch vlak. Specialisten bestempelen ze inmiddels dan ook al een tijdje als 'vijfde gevel', maar eigenlijk zou de mentaliteitswijziging nog een stuk verder mogen gaan, vindt Michel Buvé, voorzitter van BEVAD en technisch adviseur bij Derbigum. "Het is onze morele plicht om de ruimte op elk plat dak optimaal te benutten", benadrukt hij in dit artikel van de Bitubel-reeks omtrent bitumineuze platte daken.

Over bitumen dakbanen doen heel wat vooroordelen de ronde. Eén ervan is dat ze zich niet zouden lenen tot regenwaterrecuperatie en –hergebruik. "Onterecht, uiteraard", weet Peter Van Rysseghem, Lab and R&D Manager bij De Boer, dat in samenwerking met VITO een onderzoek uitvoerde naar de kwaliteit van regenwater dat afkomstig is van bitumendaken. In dit zevende artikel van de Bitubel-artikelreeks omtrent bitumineuze platte daken geeft Van Rysseghem toelichting bij de opzet van de studie en de (gunstige) resultaten: "We hebben wetenschappelijk bewezen dat onze bitumendaken zich perfect lenen tot regenwaterrecuperatie, maar vechten nog steeds tegen onwetendheid en onterechte perceptie uit het verleden.

Net als gevels, schrijnwerk of andere belangrijke delen van een gebouw vereist een plat dak periodieke inspectie, reiniging en herstel. Maar ondanks het feit dat specialisten al lang hameren op de nood aan structureel onderhoud, worden daken nog al te vaak over het hoofd gezien, met alle gevolgen van dien. "Van een onderhoudsreflex is over het algemeen nog steeds geen sprake", ervaart ook Guido Verschueren, die als Sales Technical Manager van Soprema al meer dan dertig jaar in het vak zit. Behalve op het belang van onderhoud wijst hij ons in dit zesde artikel van de Bitubel-reeks over bitumineuze platte daken op de voornaamste aandachtspunten bij structurele en thermische renovatie.

Bitumen dakbanen zijn al geruime tijd een vaste waarde in het bouwwezen. Toch hebben niet alle architecten er affiniteit mee, vooral omdat het hen aan kennis ontbreekt en ze bitumen vaak onterecht aanzien voor een 'oud' materiaal met een ruw karakter en een weinig verfijnde uitstraling. Via een speciale artikelenreeks rond bitumineuze afdichting op platte daken wil Bitubel definitief komaf maken met deze vooroordelen. In dit eerste artikel zet Freddy Coninx (IKO) de hedendaagse bitumenvarianten op een rijtje: "Door technologische innovatie zijn de kwaliteit, de levensduur en de esthetische mogelijkheden van bitumentoepassingen de laatste jaren sterk toegenomen."

"In het geval van garantieverzekeringen moet je zeker nagaan of er sprake is van formele dekking, en niet van gebakken lucht die verpakt is in complexe termen."

Bitumen dakbanen zijn al geruime tijd een vaste waarde in het bouwwezen. Toch hebben niet alle architecten er affiniteit mee, vooral omdat het hen aan kennis ontbreekt en ze bitumen vaak onterecht aanzien voor een 'oud' materiaal met een ruw karakter en een weinig verfijnde uitstraling. Via een speciale artikelenreeks rond bitumineuze afdichting op platte daken wil Bitubel definitief komaf maken met deze vooroordelen. In dit eerste artikel zet Freddy Coninx (IKO) de hedendaagse bitumenvarianten op een rijtje: "Door technologische innovatie zijn de kwaliteit, de levensduur en de esthetische mogelijkheden van bitumentoepassingen de laatste jaren sterk toegenomen."

Het is niet overdreven te stellen dat het dak steeds vaker fungeert als een volwaardige vijfde gevel. Terwijl een dakbedekking er vroeger louter voor moest zorgen dat het niet binnenregende, krijgt ze er tegenwoordig vaak een of meerdere functies bij (esthetisch, recreatief, extra isolatie …). "Helaas houden architecten hier niet altijd voldoende rekening mee als ze gebouwen en de bijhorende dakconstructies ontwerpen", weet Johan Pastuer, manager kenniscentrum daktechnieken bij De Boer. In dit artikel zet hij als specialist ter zake de belangrijkste aandachtspunten bij het ontwerpen van platte daken op een rijtje.

Het zal je maar gebeuren: ettelijke duizenden euro's neertellen en na de plaatsing van je nieuwe bitumen dakbedekking moeten vaststellen dat er sprake is van water- of luchtlekken. Een vervelend gevolg dat tal van oorzaken kan hebben, weet Michel Buvé, éminence grise met 43 jaar ervaring in het vak: "Een plat dak met bitumen dakbanen is absoluut geen probleemdak, zeker als de architect, de eventuele hoofdaannemer en de dakdekker alle richtlijnen en good practices in acht nemen", stelt hij formeel.

De kosten die gepaard gaan met bepaalde herstellingswerken kunnen sterk beperkt worden indien het bouwwerk en het dak een regelmatig onderhoud genieten. Men stelt bovendien niet zelden vast dat bepaalde materiaalgebreken of werkingsproblemen bij installaties te wijten zijn aan een ontoereikend onderhoud en aanleiding kunnen geven tot betwistingen. In deze context is het belangrijk om duidelijk te definiëren wat men precies verstaat onder een 'normaal' onderhoud. Een bouwwerk of een dak onderhouden betekent dat men het in een zodanige staat behoudt dat het zijn oorspronkelijke functies kan blijven vervullen, rekening houdend met een normale veroudering en slijtage. Het impliceert echter niet dat men het in zijn oorspronkelijke staat herstelt. Dit zijn de redenen die het WTCB ertoe aangezet hebben om zich toe te leggen op de uitwerking van een gids om de eigenaars en beheerders van woongebouwen te helpen bij de opstelling van een specifiek onderhoudsprogramma met vermelding van het bouwelement, de uit te voeren prestaties en de periodiciteit.

Het doel van deze Technische Voorlichting is een overzicht te geven van de huidige kennis over platte daken. Omdat het dak steeds als een geheel bekeken moet worden, behandelt dit document niet enkel de afdichting zelf, maar de gehele dakopbouw, d.w.z. de dakvloer, het afschot, het dampscherm, de isolatie, de dakafdichting en de schutlaag. In dit document worden de meest voorkomende dakopbouwen beschreven.

Het doel van deze Technische Voorlichting is het vermijden van fouten bij het ontwerp en de uitvoering van de dakranden, opstanden, waterafvoeren, uitzetvoegen, dakdoorbrekingen, … De afbeeldingen die opgenomen zijn in dit document illustreren het algemene principe voor de uitvoering van dakdetails. Voor de principes die eigen zijn aan bitumineuze afdichtingsmembranen wordt er verwezen naar de specifieke uitvoeringsdetails die opgenomen zijn in de databank 'Technische details' op de WTCB-website . Deze detailtekeningen illustreren de grondbeginselen voor een goede uitvoering, wat evenwel niet wil zeggen dat de betrokken bouwprofessionelen (aannemer, architect, fabrikant …) geen eigen voorstellen zouden mogen uitwerken.

In diverse WTCB-publicaties werden eerder al een of meerdere aspecten van balkons belicht. Deze Technische Voorlichting tracht de problematiek van balkons in haar geheel te benaderen. Dit is nodig, aangezien meerdere beroepstakken tussenkomen bij de uitvoering van dit bouwdeel en diverse materialen en technieken gebruikt kunnen worden. Dit vereist dat de ontwerpers en uitvoerders over duidelijke gegevens beschikken om tot een goed resultaat te komen.

Dit document heeft tot doel een overzicht te geven van de bestaande types groendaken en de specifieke eisen die erop van toepassing zijn. Zo zullen de voor- en nadelen van de diverse groendaktypes, het ontwerp van platte daken (met het oog op hun omvorming tot een groendak), het ontwerp en de opbouw van groendaken, hun constructieve bijzonderheden en het onderhoud ervan belicht worden. Daarnaast zal dieper ingegaan worden op de verantwoordelijkheden van de verschillende betrokkenen en de garantie. In de bijlagen wordt extra informatie gegeven over gebruikte plantennamen en over bijkomende aandachtspunten en voorzorgsmaatregelen.

De elementen die een parkeerdak van een ontoegankelijk dak onderscheiden, zijn talrijk. Naast de gewone eisen die aan platte daken gesteld worden, moet de draagstructuur van parkeerdaken immers ook in staat zijn om het gewicht van het afwerkingssysteem op te nemen, evenals de zware statische en dynamische belastingen van het voertuigenverkeer. Verder moeten de materialen waaruit de dakopbouw samengesteld is weerstand kunnen bieden aan de spanningen die door voornoemde belastingen uitgeoefend worden.

Deze Technische Voorlichting heeft als doel om de huidige kennis over dit onderwerp te bundelen en uit te diepen. Dit daktype is vooral populair bij industriële projecten en kantoorgebouwen. In dit document komen een aantal fundamentele voorschriften aan bod zoals mechanische sterkte en stabiliteit, brandveiligheid, gebruiksveiligheid, energiezuinigheid en thermische isolatie.

De bevestigingstechnieken voor afdichtingsmembranen ondergingen de laatste jaren een grondige evolutie. Naast de koudlijmen verschenen er recenter ook zelfklevende afdichtingsmembranen op de markt die zorgen voor een snelle plaatsing en waarbij geen of slechts sporadisch gebruik gemaakt wordt van vlamlassen (verhoogde brandveiligheid). Naar aanleiding van het gebrek aan richtlijnen betreffende de opslag en de uitvoering van zelfklevende membranen, werden er specifieke aanbevelingen opgesteld voor zelfklevende membranen. WTCB-Contact nr. 26 (2-2010)

Cementgebonden afschotlagen hebben als voordeel dat ze de realisatie van een toereikende helling (en bijgevolg een doeltreffende waterafvoer) mogelijk maken, ongeacht de vormgeving van de dakvloer. Nochtans kunnen zij bij hun plaatsing een aanzienlijke hoeveelheid bouwvocht bevatten. Bij beregening tijdens of net na de uitvoering kan het oppervlak verpulveren en poreuzere afschotlagen (bijvb. uit schuimbeton) kunnen vrij veel vocht opnemen. Dit kan ertoe leiden dat hun oppervlak onvoldoende opgedroogd raakt om de goede hechting van de eventuele primer en het dampscherm te garanderen.

De tijd dat platte daken louter dienden om de waterdichtheid en de thermische isolatie van een gebouw te verzekeren, ligt ver achter ons. Deze daken krijgen immers steeds meer bijkomende functies toegekend en zo worden er almaar meer installaties op het platte dak geplaatst, zoals zonnesystemen met thermische collectoren of fotovoltaïsche (PV) cellen. Ondanks het feit dat deze zonnesystemen op daken vandaag alom tegenwoordig zijn, bestaan er zeer weinig criteria en richtlijnen omtrent hun plaatsing. In dit artikel worden de aandachtspunten bij het ontwerp en de plaatsing van dergelijke systemen toegelicht en dit zowel voor nieuwbouw als voor bestaande platte-dakconstructies.

Het thermisch isoleren van gebouwen is de meest efficiënte methode om de energiezuinigheid van het gebouw te verbeteren. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er in de EPB-regelgeving voor nieuwbouw en verbouwingen die een bouwvergunning vereisen veel aandacht geschonken wordt aan de thermische isolatie van de gebouwschil. Ook wanneer men strikt genomen niet aan de thermische regelgeving dient te voldoen, zou men bij het vernieuwen van de dakafdichting steeds de reflex moeten hebben om een bijkomende thermische isolatielaag te voorzien. Het is hierbij niet altijd evident om de dakdetailleringen uit te voeren volgens de geldende principes.

De Technische Voorlichting over parkeerdaken zal in twee delen verschijnen. In het eerste deel zullen het ontwerp, de beschrijving en de samenstelling uit de doeken gedaan worden. Het tweede deel zal handelen over toegangshellingen, dakdetails en waterafvoer, onderhoud, pathologie en renovatie. In dit artikel worden de grote principes die al in de ontwerpteksten werden opgenomen en de belangrijkste aandachtspunten bij bepaalde principes beschreven.

De accumulatie van sneeuw(lagen) is een van de vele mechanische belastingen waaraan gebouwen (en in het bijzonder daken) moeten kunnen weerstaan. Sinds jaar en dag zijn er tal van normatieve documenten met technische informatie beschikbaar, waarmee het mogelijk is de in België in aanmerking te nemen sneeuwbelasting te beoordelen, teneinde de veiligheid van de gebruikers van de gebouwen te waarborgen. Desalniettemin werd de winter van 2010 gekenmerkt door een indrukwekkend aantal instortingen van daken. In dit artikel wordt er een analyse gemaakt van de verschillende instortingen van deze daken en worden de mogelijke oorzaken onderzocht.

Onze huidige maatschappij wordt gekenmerkt door een groeiende aandacht voor energiebesparingen, milieubescherming en comfort, wat een doordachte thermische isolatie van de gebouwschil vereist. Een slecht thermisch geïsoleerd dak kan immers aanzienlijke energieverliezen teweegbrengen, vermits het een grote oppervlakte van het gebouwomhulsel vertegenwoordigt. De thermische regelgeving voor renovatie van platte daken resulteert dan ook dikwijls in de toevoeging van belangrijke isolatiediktes, waarbij er dikwijls vragen gesteld worden over de plaats van de isolatie (boven of onder de dakvloer). In dit artikel wordt getracht een overzicht te geven van de verschillende manieren waarop men de thermische isolatie van een bestaand plat dak op een veilige manier kan verbeteren.

Een plat dak kan van nature gevoelig zijn voor waterstagnaties. Om dit fenomeen te beperken, is het raadzaam om op elk punt van het dak voldoende helling te voorzien. Een zekere waterstagnatie is echter onvermijdelijk en vormt geen afdoende reden om voorbehoud te maken bij de oplevering van de werken. Dit artikel gaat dieper is op dit fenomeen.

Eén van de kwaliteiten die men mag verwachten van een hedendaags performant gebouw, is dat het integraal toegankelijk is voor een brede groep van gebruikers. Deze vereiste is echter niet gemakkelijk verzoenbaar met een aantal andere eisen, in het bijzonder ter hoogte van de dorpel die deel uitmaakt van de toegang tot een dakterras of een balkon. In dit artikel wordt toegelicht hoe men een aanvaardbaar niveau kan bereiken voor ieder van deze eisen.